Zachowania trudne - przykłady jak radzić sobie z trudnym dzieckiem

Zaburzenia zachowania u dzieci to zespoły charakteryzujące się uporczywą niezdolnością do planowania i kontrolowania zachowania, budowania go zgodnie z normami i zasadami społecznymi.

Zachowania trudne u dzieci – czym się manifestują?

Termin „zachowania trudne u dzieci” jest używany w odniesieniu do powtarzających się wzorców zachowań, które utrzymują się dłużej niż 6 miesięcy i nie są zgodne z normami społecznymi.

Rozwój zaburzeń behawioralnych determinowany jest głównie wpływem środowiska. Badania potwierdzają, że przodującą rolę odgrywa edukacja, a dziedziczność, cechy psychofizjologiczne są czynnikami ryzyka. Wśród przyczyn zaburzeń zachowania u dzieci można zidentyfikować:

• Procesy fizjologiczne. Brak równowagi hormonalnej, procesy pobudzenia-hamowania, zaburzenia metaboliczne przyczyniają się do rozwoju zachowań trudnych.
• Cechy psychologiczne. Powstawaniu zachowań tego typu sprzyja niestabilność emocjonalna, niska samoocena, obniżony nastrój, zniekształcone postrzeganie związków przyczynowych.
• Relacje rodzinne. Zespoły behawioralne u dziecka tworzą się z patologicznymi stylami wychowania, częstymi konfliktami między rodzicami. Relacje wewnątrzrodzinne charakteryzują się wrogością, chłodem, surową dyscypliną lub jej całkowitym brakiem, brakiem miłości.
• Zachowania trudne u dzieci najczęściej determinują interakcje społeczne. Częstość występowania zaburzeń behawioralnych jest wyższa w przedszkolach, szkołach o słabej organizacji procesu edukacyjnego, niskich zasadach, dużej rotacji kadr, wrogich relacjach między kolegami z klasy.

Praca z trudnym dzieckiem – jak powinna przebiegać?

Fizjologiczną przesłanką powstawania zaburzeń behawioralnych u dzieci są zmiany aktywności neuroprzekaźników, nadmiar testosteronu oraz zmiany metaboliczne. Dziecko jest podekscytowane przez długi czas lub nie jest w stanie aktywować funkcji wolicjonalnych (ukierunkowana uwaga, zapamiętywanie, myślenie). Przy odpowiednim wychowaniu, życzliwym środowisku, cechy fizjologiczne można łatwo wyeliminować, a praca z trudnym dzieckiem jest stosunkowo łatwa. Z kolei częste konflikty, brak bliskich relacji opartych na zaufaniu, stres stają się wyzwalaczami, przy których praca z trudnym dzieckiem jest niezwykle utrudniona.

Zaburzenia behawioralne mają trzy główne przejawy: niechęć do posłuszeństwa, agresywność, orientacja antyspołeczna - aktywność naruszająca prawa innych, wyrządzająca szkodę. Dzieci z zaburzeniami zachowania często kłócą się z dorosłymi, złoszczą się, nie kontrolują emocji, mają tendencję do przerzucania winy na inną osobę, są drażliwe, nie przestrzegają zasad i wymagań.

Objawy kliniczne obejmują depresyjny, dysforyczny nastrój, nadpobudliwość objawiającą się zmniejszoną uwagą, lękiem i impulsywnością. Czasami rozwijają się stany depresyjne, podejmowane są próby samobójcze, dochodzi do samookaleczeń. Zachowanie destrukcyjne negatywnie wpływa na wyniki w nauce. Popularność dziecka w grupie jest niska, nie ma stałych przyjaciół. Nieprzystosowanie społeczne nasila zaburzenia zachowania.

Wygaszanie zachowań trudnych – na co zwrócić uwagę

Leczenie zaburzeń i wygaszanie zachowań trudnych odbywa się metodami psychoterapii dziecięcej. W przypadku ciężkich zaburzeń zachowania, które nie pozwalają na kontakt, stosuje się leki. Zintegrowane leczenie obejmuje:

• Metody behawioralne. W oparciu o teorię uczenia się, zasady warunkowania. Techniki mają na celu wyeliminowanie niechcianych form zachowań, rozwijanie przydatnych umiejętności. Stosowane jest ustrukturyzowane, dyrektywne podejście: analizuje się zachowanie, określa się etapy korekcji. Wygaszanie zachowań trudnych odbywa się tu z udziałem terapeuty.
• Grupowe treningi psychologiczne. Stosowane są po terapii behawioralnej. Pomyślane, aby promować socjalizację dziecka. Prowadzone w zabawny sposób, mające na celu rozwijanie umiejętności interakcji interpersonalnych, rozwiązywania problemów.
• Leczenie medyczne. Stosowane są środki uspokajające pochodzenia roślinnego. Współistniejące zaburzenia emocjonalne, zaburzenia somatowegetatywne są korygowane za pomocą benzodiazepinowych środków uspokajających o działaniu stabilizującym wegetatywnie. Leki przeciwpsychotyczne są przepisywane indywidualnie.